Każdego rodzaju wypadek – co bezpośrednio wynika z definicji tego słowa – jest zdarzeniem nagłym i niespodziewanym. Dlatego większość osób pokrzywdzonych w wyniku wypadku, początkowo nie wie czym dokładnie jest odszkodowanie, a czym zadośćuczynienie. Dodatkową trudność stanowi wysokość żądanych świadczeń i tego jakie czynniki mają na to wpływ. Poniżej przedstawiam jakie elementy warunkują rozmiar obu z tych świadczeń.
Na wysokość zadośćuczynienia za krzywdę związaną z uszkodzeniami ciała lub rozstrojem zdrowia (art. 445 § 1 kodeksu cywilnego) mają wpływ następujące czynniki: rozmiar cierpień psychicznych i fizycznych, stopień uszczerbku na zdrowiu, charakter uszczerbku (trwały, czasowy), ich nasilenie i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, kalectwo i jego stopień, oszpecenie, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową, konieczność korzystania ze wsparcia bliskich.
Zadośćuczynienie za krzywdę związaną ze śmiercią osoby bliskiej (art. 446 § 4 kodeksu cywilnego) jest ustalane co do wysokości na podstawie następujących kryteriów: rozmiar doznanych negatywnych emocji przez osoby bliskie zmarłego, intensywność cierpień psychicznych wywołanych śmiercią osoby najbliższej (rozpacz, smutek, żal, bezsilność, tęsknota, lęk, gniew), poczucie osamotnienia po śmierci zmarłego, niezdolność do odczuwania radości i szczęścia, dolegliwości fizyczne (zaburzenia snu, apetytu, problemy z koncentracją, pogorszenie stanu zdrowia), rola, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarła, jak śmierć osoby najbliższej wpłynęła na funkcjonowanie pozostałych członków rodziny, jak pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i są zdolni zaakceptować obecny stan rzeczy.
Odszkodowanie za szkodę związaną z uszkodzeniami ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia ma za zadanie wyrównać wszelkie konieczne i celowe wydatki związane z powstałą szkodą. Wobec tego, poszkodowany może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę zwrotu m.in. szeroko pojętych kosztów leczenia (np. porad lekarskich, zakupu farmakologii, zabiegów medycznych i rehabilitacyjnych, opieki pielęgniarskiej itp.), a także kosztów dojazdów do placówek medycznych, kosztów specjalnej diety, czy kosztów przygotowania do wykonywania innego zawodu. Wysokość tego rodzaju odszkodowania stanowi sumę kosztów, jakie osoba poszkodowana musiała ponieść wskutek zdarzenia szkodzącego i korzyści, jakie utraciła.
Odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wynikające ze śmierci osoby najbliższej stanowi kompensatę szkody doznanej przez poszkodowanego w sferze ontologicznej, zewnętrznej, która swym zakresem obejmuje kwestie ściśle majątkowe (np. utrata zarobków osiąganych przez osobę zmarłą), ale i niemajątkowe (np. utrata wsparcia psychicznego w sytuacjach bytowych, utrata perspektywy wsparcia osoby najbliższej w przyszłości). Wysokość tego typu odszkodowania ustala się w oparciu o obiektywne kryteria takie jak: rozmiar negatywnych następstw natury majątkowej (już istniejących, jak i dających się przewidzieć następstw przyszłych), stan zdrowia i wiek osoby dochodzącej odszkodowania, jej warunki i trudności życiowe, stosunki rodzinne i majątkowe, porównanie obecnej sytuacji osoby dochodzącej odszkodowania ze stanem, w jakim ta osoba znajdowałaby się, gdyby nie doszło do śmierci osoby bliskiej.
