W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego.
Warunki jakim musi odpowiadać wniosek o dozór elektroniczny są następujące:
- wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu Karnego,
- odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego jest wystarczające do osiągnięcia celów kary,
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
- względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzeba osadzenia skazanego w zakładzie karnym,
- przemawia za tym dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Osobny problem to wymóg, by osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły pisemną zgodę na wykonywanie wobec skazanego dozoru stacjonarnego w miejscu wspólnego zamieszkania, a także na umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych w tym miejscu.
Wymogiem formalnym udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest ustalenie, czy odbywaniu kary w tym systemie nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.
Kolejnym warunkiem udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest uznanie przez sąd penitencjarny, że do osiągnięcia celów kary pozbawienia wolności wystarczające będzie odbycie jej w formie dozoru elektronicznego.
Warunkiem udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest też posiadanie przez niego „określonego miejsca stałego pobytu”. Spełnienie tego warunku stanowi istotną gwarancję istnienia stabilizacji życiowej skazanego, pozwalającą na domniemanie, że będzie on prawidłowo wywiązywał się z obowiązków związanych z dozorem elektronicznym.
Udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego ma charakter fakultatywny i jest oparte na ocenie sądu co do zasadności i celowości uwzględnienia wniosku w tym przedmiocie, opartej na omówionych warunkach. Sąd penitencjarny może więc odmówić udzielenia skazanemu takiego zezwolenia pomimo spełnienia tych warunków. Jeżeli sąd penitencjarny nie udziela zezwolenia, ma obowiązek wykazać dlaczego, mimo ich istnienia, nie uwzględnił wniosku. Stanowisko sądu podlega ocenie w trybie odwoławczym.
Źródła:
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks Karny Wykonawczy.
- „Zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego”, Kazimierz Postulski, Prokuratura i Prawo 2017, Nr 1.
